Хүнс, хөдөө аж ахуйн салбарын уламжлалт “Намрын ногоон өдрүүд” нэгдсэн арга хэмжээг Эрүүл хүнс- Эрүүл Монгол хүн уриан дор 13 дахь удаагаа амжилттай зохион байгуулж хаалтын ажиллагаа болж, үр дүнгээ танилцууллаа.

Хаалтын ажиллагаанд Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Д.Энхбат, тус яамны Хүнсний үйлдвэрийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Т.Гантогтох, Газар тариалангийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Ц.Болорчулуун, Нийслэлийн Засаг даргын Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн асуудал хариуцсан орлогч Ж.Батбаясгалан тэргүүтэй албаны хүмүүс оролцсон. ХХААХҮЯ-ны ТНБД Д.Энхбат: “Намрын ногоон өдрүүд-2018” нэгдсэн арга хэмжээний хүрээнд нийт 2.5 тэрбум төгрөгийн борлуулалт хийсэн нь өнгөрсөн онтой харьцуулахад 2.4 дахин өссөн үзүүлэлт юм. Дотоодын хүнс үйлдвэрлэгчдийн бараа бүтээгдэхүүний нэр төрөл нэмэгдэн, сав, баглаа боодол сайжран, бүтээгдэхүүний чанар дээшилж, хамрах хүрээ өргөжсөн болохыг онцоллоо.   

Арга хэмжээний хаалтын үеэр "Эрүүл хүнс” үзэсгэлэн худалдаанд оролцогч 180 гаруй аж ахуйн нэгжээс хүнсний экспорт, хүнсний импортын, хүүхдэд зориулсан, орон нутгийн шилдэг бүтээгдэхүүн гэсэн таван төрлөөр шилдгийг шалгаруулж, урамшуулсан юм. Үүнд,

• Хүүхдэд зориулав хүнсний шилдэг бүтээгдэхүүн: Мон сүү ХХК-Хүүхдийн сүү, илчлэг ээдэм бүтээгдэхүүн

Хүүхдийн эрүүл мэндийг дэмжсэн хийгээд хэрэглээнд нийцсэн байдал, үйлдвэрлэл, борлуулалтын тоо хэмжээ, бүтээгдэхүүн сав, баглаа боодол, хаяг шошго зэргийг харгалзан үзсэн болно.

• Шинэ нэр төрлийн шилдэг бүтээгдэхүүн: Талх чихэр ХК-ийн Онцгой бүхэл үрийн Атар талх

Тухайн жилдээ зах зээлд шинээр нэвтэрсэн, шим тэжээллэг байдлыг харгалзан үзсэний үндсэн дээр тодруулжээ.

• Орон нутгийн хүнсний шилдэг бүтээгдэхүүн: Хөвсгөл аймгийн Шинэ амттан ХХК-ийн Сувд брэнд

Орон нутгийн түүхий эдийг ашигласан байх, ажлын байр бий болгосон зэргийг харгалзан шилдгээр шалгаруулсан байна.

• Хүнсний импортыг орлох шилдэг бүтээгдэхүүн: АПУ Дэйри ХХК-ийн Сайн брэнд йогурт бүтээгдэхүүн

Импортыг орлосон үнийн дүн, түүний өөрчлөлт, тохирлын гэрчилгээ зэргийг гол шалгуур болгон сонгосон байна.

• Хүнсний экспортын шилдэг бүтээгдэхүүн: Живэртийн оргил ХХК-ийн Чацарганы тос

Экспортолсон бүтээгдэхүүний тоо, хэмжээ, үнийн дүн, стандарт, баталгаажуулалт зэргийг харгалзан, шилдэг бүтээгдэхүүнээр шалгаруулжээ.

Мөн “Алтан намар” үзэсгэлэн худалдаанд оролцогч 250 гаруй иргэн, хоршоо, аж ахуйн нэгж, орон нутгийн төлөөллөөс хамгийн сайн зохион байгуулалттай оролцсон аймаг, сум, дүүрэг, төсөл, олон улсын байгууллагыг тус тус шалгаруулж, шилдэг ногоочин, жимсчин, хоршоо, аж ахуйн нэгжийг тус тус тодрууллаа. Тус үзэсгэлэн худалдаанд нийслэлийн зургаан дүүрэг, 12 аймгийн 21 сумын төмс, хүнсний ногоо тариалагч, жимс жимсгэнэ, гоёл чимэглэлийн мод бутны үржүүлэгч найман аж ахуйн нэгж, гурван төсөл, 11 хоршооны 240 гаруй иргэд нийт 40 гаруй нэр төрлийн 860 тонн төмс, хүнсний ногоо, найман нэр төрлийн байгалийн жимс, жимсгэнэ, 60 гаруй нэр төрлийн эмийн ургамал, 10 гаруй төрлийн гоёл чимэглэлийн мод, бут, 14 төрлийн тасалгааны цэцэг зэрэг бүтээгдэхүүнээр оролцож, 981 сая төгрөгийн борлуулалт хийжээ. Ингээд шилдгүүдтэй танилцъя.

• Зохион байгуулалт сайтай оролцсон аймаг: Сэлэнгэ аймаг

Аймгийнхаа есөн сумын 80 гаруй ногоочдыг оролцуулж, 420 тонн төмс, 590 тонн хүнсний ногоо, 2,3 тонн зөгийн бал, 7500 шил даршилсан ногоо, 1000 ширхэг жимс жимсгэний суулгац нийт 620 сая төгрөгийн борлуулалт хийсэн амжилтаараа Сэлэнгэ аймгийг зохион байгуулалт сайтай аймгаар шалгаруулж, цом, өргөмжлөл, мөнгөн шагналаар шагнав.

• Зохион байгуулалт сайтай оролцсон сум: Сэлэнгэ аймгийн Шаамар сум, Дархан-Уул аймгийн Орхон сум

Сэлэнгэ аймгийн Шаамар сумаас “Алтан намар 2018” үзэсгэлэн худалдаанд 50 гаруй ногоочин оролцож, 280 тонн төмс, 436 тонн хүнсний ногоо, 1,6 тонн зөгийн бал, 4600 шил даршилсан ногоо нийт 420 сая төгрөгийн борлуулалт хийсэн амжилтаар зохион байгуулалт сайтай сумаар тодорлоо. Мөн Дархан-Уул аймгийн Орхон сумыг таван аж ахуйн нэгж, хоршоо нийлсэн 13 ногоочныг үзэсгэлэн худалдаанд оролцуулж, “Орхон кластер” төслийг амжилттай хэрэгжүүлснийг үнэлэн шилдэг сумаар нэрлэсэн юм.

• Зохион байгуулалт сайтай оролцсон байгууллага: “Глобал коммунитис” ОУБ, Хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлд шинжлэх ухааны ололт нэвтрүүлэх төв

“Та сүүгээ уусан уу?” сэдэвт хэлэлцүүлэг, “Ногоон хүнс-эрүүл амьдрал” өдөрлөгийг амжилттай сайн зохицуулж, ногоочдын бүлгийг удирдан, хүнсний ногооны ач тусын талаар танин мэдэхүйн мэдээ мэдээлэл хүргэдэг “Глобал коммунитис” ОУБ, хүнс, газар тариалангийн салбарт судалгаа, туршилт явуулж, аж ахуйн нэгж, иргэдэд мэргэжил, арга зүйн зөвлөгөө өгч ажилласан "Хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлд шинжлэх ухааны ололт нэвтрүүлэх төв"-ийг тус тус зохион байгуулалт сайтай байгууллагаар шалгаруулав.

• Шинэ сортын ногоо нутагшуулж тариалсан ногоочин: Дархан-Уул аймгийн ногоочин Ч.Одгэрэл, Налайх дүүргийн иргэн Л.Тодгэрэл, Хэнтий аймгийн Мөрөн сумын ногоочин Ч.Эрдэнэсувд

Ч.Одгэрэл нь 15 нэр төрлийн хүнсний ногоо тарьж, 5 тонн хүнсний ногоо борлуулсан Л.Тодгэрэл нь 14 төрлийн төмс, хүнсний ногоо тарьж, 800 кг хүнсний ногоог шинээр болон хатааж иргэдийн хүнсний хэрэгцээнд нийлүүлсэн, Ч.Эрдэнэсувд нь хоёр сортын 500 сүлжээ сармис худалдсан амжилтыг үнэлэн, шилдгээр шалгаруулж, урамшууллаа.

• Хамгийн олон нэр төрлийн ногоо тарьж, сурталчилсан ногоочин: Дархан-Уул аймгийн иргэн Б.Баттулга, Сэлэнгэ аймгийн иргэн Т.Саранцэцэг, Хан-Уул дүүргийн иргэн Ц.Бямбасүрэн

Б.Баттулга нь 21 нэр төрлийн төмс, хүнсний ногоо тарьж, 3,2 тонныг борлуулсан, Т.Саранцэцэг 18 нэр төрлийн хүнсний ногоо тарьж, 7 тонн хүнсний ногоо, 400 шил нөөшилсөн бүтээгдэхүүн худалдсан, Ц.Бямбасүрэн нь 4,2 тонн хүнсний ногоо борлуулсан амжилтаараа хамгийн олон нэр төрлийн ногоо тарьж, ургуулсан ногоочноор тус тус шалгарсан юм.

• Эрүүл төмс борлуулсан ногоочин: Сэлэнгэ аймгийн иргэн Ш.Цогжавхлан, Хан-Уул дүүргийн иргэн Ш.Гэрлээ

Ш.Цогжавхлан нь гала сортын 7 тонн төмс, Ш.Гэрлээ нь гала болон санте сортын 8 тонн төмс тус тус борлуулсан үзүүлэлтээр эрүүл төмс борлуулсан ногоочноор тодорлоо.

• Шинэ нэр төрлийн жимс жимсгэнэ тарьж ургуулсан жимсчин: Өмнөговь аймгийн иргэн С.Батбаяр, Ховд аймгийн иргэн Ц.Идэрсайхан

С.Батбаяр нь 0,25 га талбайд лооль тариалж, жил бүр 5-6 тонн улаан лооль хураан авч, энэ жилийн үзэсгэлэн худалдаанд 600 кг-ийг борлуулсан, Ц.Идэрсайхан нь 10 тонн астрахан сортын тарвас худалдсаныг урамшуулж, шинэ төрлийн жимс жимсгэнэ тарьж ургуулсан жимсчнээр нэрлэв.

• Эмийн ургамал, суулгац, байгалийн жимс: Төв аймгийн иргэн О.Цэцэгээ, Завхан аймгийн иргэн Ж.Сосорбарам, Өвөрхангай аймгийн иргэн З.Дамшигбазар

О.Цэцэгээ нь байгалийн гаралтай 20 гаруй нэр төрлийн жимс жимсгэнэ, чимэглэлийн бут сөөг, байгалийн ховордсон ба нэн ховордсон эмийн ургамал нутагшуулсан, Ж.Сосорбарам 3,5 тонн байгалийн жимс жимсгэнэ борлуулсан, З.Дамшигбазар астрахан сортын 3,2 тонн тарвас борлуулсан амжилтаараа тус тус шилдэг жимсчнээр тодорлоо.

• Шилдэг хоршоо: Ховд аймгийн “Арван улиас хоршоо”, Дархан-Уул аймгийн “Мөнх дэлгэрэх үр” хоршоо, тус аймгийн “Баялаг баян уул” хоршоо

“Арван улиас хоршоо” нь 7 тонн тарвас, 3 тонн амтат гуа, 600 кг улаан лооль, “Мөнх дэлгэрэх үр” нь 6 төрлийн 600 шил даршилсан ногоо, 400 кг зөгийн бал, “Баялаг баян уул” нь 1 тонн зөгийн бал, 170 кг балны хаалт борлуулсан үзүүлэлтээрээ шилдэг хоршоогоор шалгарсан юм.

Шилдэг аж ахуйн нэгж: Төв аймгийн Миш маш ХХК, Дорнод аймгийн Халх голын хишиг ХХК

Миш маш ХХК нь 10 га ил талбай, 7200 м2 талбайд 12 нэр төрлийн хүнсний ногоо тарьж, 1,2 тонн хүнсний ногоо, найман нэр төрлийн 600 шил нөөшилсөн бүтээгдэхүүн, Халх голын хишиг ХХК нь энэ жил 2,8 тонн зөгийн бал хураан авч, 280 кг-ийг үзэсгэлэн худалдааны үеэр борлуулсан амжилтаараа тус тус шилдэг аж ахуйн нэгжээр тодорлоо.

• Зохион байгуулалт сайтай оролцсон төсөл: Монгол ногоо төсөл: Гудамжаараа баг, СХД-ийн 14 өрхийн “Бумбат баялаг-Жишиг гудамж” төсөл

 Үзэсгэлэн худалдааны үеэр болсон өдөрлөгүүдийг зохион байгуулахад туслалцаа үзүүлж, баг, хамт олны ажиллагаа сайн байсныг урамшуулан зохион байгуулалт сайтай төслөөр шалгаруулсан юм.

Ийнхүү нэгдсэн арга хэмжээний хүрээнд “Мах, сүүний анхдугаар аяны үр шим”, “Хэрэглэгч танаа”, “Алтан намар-амтат талх”, “Ногоон хүнс-эрүүл амьдрал”, “Хүүхдэд зориулав” гэсэн нэрэмжит өдөрлөгүүд, хэлэлцүүлэгүүд, Ерөнхий боловсролын сургуулийн хүүхдүүдийг үйлдвэртэй танилцуулах арга хэмжээг тус тус зохион байгуулснаараа онцлог байлаа.

“Намрын ногоон өдрүүд-2018” үзэсгэлэн худалдааг хамтран зохион байгуулсан Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар, Азийн хөгжлийн банкны “Хөдөө аж ахуй, хөдөөгийн хөгжлийн нэмэлт санхүүжилт” төсөл, АНУ-ын Хөгжлийн агентлаг, Глобал коммунитис олон улсын байгууллага, Швейцарийн хөгжлийн агентлагийн “Монгол ногоо” төсөл, Монголын хүнсчдийн холбооны хамт олонд болон үзэсгэлэн худалдаанд оролцсон үндэсний үйлдвэрлэгчид, тариаланчид, ногоочдод талархал илэрхийлье.

Эх сурвалж: ХХААХҮЯам