Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын эрүүл мэндийн даатгалын Хяналт шалгалтын хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн Н.Хишигсүрэнтэй ярилцлаа.

-Өндөр үнэтэй мэс заслыг хөнгөлөлттэй үнээр хийдэг болно гэсэн. Энэ талаар тодорхой мэдээлэл өгнө үү?

-Эрүүл мэнд, Хүн амын, хөгжил нийгмийн хамгааллын сайд нарын зөвшилцлийн хүрээнд эрүүл мэндийн даатгалын сангаас өндөр өртөгтэй мэс заслын тусламж, үйлчилгээг санхүүжүүлэхээр болсон. Иймд даатгуулагч өндөр өртөгтэй мэс засал хийлгэсэн тохиолдолд тухайн мэс засалд шаардагдах зарим эмнэлгийн хэрэгсэл, проте зийн үнийн тодорхой хэсгийг эрүүл мэндийн даатгалын сангаас авах юм. ДЭМБ-ын судалгаанаас үзэхэд иргэд эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ авах даа өөрийн халааснаас нийт төлбөрийн 40 гаруй хувьтай тэн цэх мөнгийг төлдөг байна. Тий мээс иргэд, даатгуулагчдын халаас наасаа төлж байгаа төл бөрийг багасгах, санхүүгийн эрс дэлд орохоос хамгаалах үүднээс дээрх тушаалыг гаргасан. Тиймээс иргэд одоо 75 хувийг нь даатгалын сангаас авах боломжтой боллоо.

-Дээрх тушаал хэзээнээс хэрэгжиж эхлэх вэ. Хэдэн төрлийн мэс засал багтаж байгаа бэ?

-Ирэх сарын 1-нээс санхүүжүүлж эхлэх шийдвэр гарсан. Өндөр өртөгтэй мэс заслын тусламж, үйлчилгээнд дараах мэс засал хамаарах юм. Үүнд, зүрхний төрөлхийн болон олдмол гажгийн мэс засал, зүрхний ишемит өвчний үеийн мэс засал,артерийн судасны эмгэгүүдийн үеийн мэс засал, тархи мэдрэл, бүдүүн шулуун гэдэс, бөөр, чих, хамар, хоолой, гэмтэл, бэртэл, ерөнхий мэс засал багтаж байна. Мөн хиймэл эрхтэн шилжүүлэн суулгах мэс заслын тодорхой хувийг эрүүл мэндийн даатгалын сангаас санхүүжүүлэхээр болсон. Нийтдээ 11 бүлэг өвчин багтсан.

-Ирэх онд өндөр өртөгтэй мэс заслын тусламж, үйлчилгээнд хэчнээн төгрөг зарцуулах вэ?

-Өндөр өртөгтэй мэс зас лын тусламж, үйлчилгээнд шаард-лагатай зарим эмнэлгийн хэрэгсэл, протезийн үнийн хөнгөлөлтийг Нийгмийн даатгалын сангийн 2015 оны төсвийн тухай хуулиар баталснаар Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас 13.4 тэрбум төгрөг зарцуулна. Түүнчлэн даат гуулагч тухайн сард өвчний учир эмчийн заалтаар оношилгоо, шинжилгээ хийлгэх бол эрүүл мэндийн даатгалын сангаас 55000 төгрөгийн хөнгөлөлт үзүүлдэг байсан. Одоо 165000 төгрөгийн хөнгөлөлт эдлэх боломжтой болж байна.

-Даатгалаас хөнгөлөлт үзүүлж байгаа мэс заслыг ямар эмнэлгүүдэд хийх вэ. Орон нутаг ч мөн адил хийх үү?

-Гурав дахь шатлалын эм-нэл гүүдэд өндөр өртөгтэй мэс заслуудыг голчлон хийдэг. Өөрөөр хэлбэл, I, II, III , ГССҮТ, ЭХЭМҮТ эмнэлэг багтдаг. Мөн хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагууд гэрээ хийж, санхүү жилт авдаг. Үүнд, “Ачтан”, “Номуун”, “Бурам-Номуун” зэрэг эмнэлэг багтаж байна. Улсын эмнэлгийн тарифаар даатгалын сангаас санхүүжилт авч мэс зас-лын тусламж, үйлчилгээг гэрээгээр гүйцэтгэдэг. Иргэд эдгээр эмнэлэгт хийлгэсэн тусламж, үйлчилгээний зард лыг даатгалын сангаас авах боломжтой.

-Хэдэн төгрөгөөс дээш зардалтай мэс заслыг өндөр өртөгтэй гэх вэ?

-Тухайн иргэний биеийн бай-дал, өвчний онош, тухайн мэс заслыг хийхэд ямар эм, эмнэлгийн хэрэг сэл шаардлагатайгаас хамаа-раад харилцан адилгүй байдаг. Мэс засал хийхэд олон төрлийн эм, эмнэлгийн багаж, хэрэгсэл зарцуулдаг. Дээр дурдсан өвчний үед хийх мэс заслийн үед хэрэглэх эм, эмнэлгийн хэрэгслийн үнийг л эрүүл мэндийн даатгалын сангаас санхүүжүүлнэ гэж ойлгох хэрэгтэй.

-Өндөр өртөгтэй мэс заслын хөнгөлөлтийг эрүүл мэндийн даатгал төлдөг иргэд л авах боломжтой юу. Даатгал төлдөггүй иргэд хөнгөлөлт авч чадахгүй гэсэн үг үү?

-Эрүүл мэндийн даатгалын шимт гэлээ төлсөн даатгуулагч тусламж, үйлчилгээ авах эрх нь үүснэ. Одоогоор эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлээ төлсөн даатгуулагч есөн төрлийн тусламж үйлчилгээ авч байгаа. Ирэх сарын 1-нээс эхлэн өндөр өртөгтэй мэс заслын тусламж, үйлчилгээ нэмэгдэнэ. Монгол Улсын иргэн бүр эрүүл мэндийн даатгалд заавал даат гуулах үүрэгтэй. Тиймээс хуульд заасан үүргээ биелүүлж, эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлээ төлсөн л бол Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас 10 төрлийн тусламж үйлчилгээ авах эрхтэй болно гэсэн үг.

-Эрүүл мэндийн даатгалаа төлсөн иргэдийн авдаг есөн төрлийн үйлчилгээний талаар тодруулна уу?

-Хэвтэж эмчлүүлэх, амбу-латори, өдрийн эмчилгээ, оно-шилгоо шинжилгээ, уламжлалт, хөнгөвч лөх эмчилгээ, нөхөн сэргээх тусламж, үйлчилгээ, эмийн үнийн хөнгөлөлт, урамшууллын тусламж үйлчилгээ багтдаг.

-Эрүүл мэндийн даатгал төлөгч иргэдийг бүрэн үзлэг шинжилгээнд хамруулахаар болсон. Гурван багцаас сонголтоо хийж шинжилгээнд хамрагдаж байгаа. Улсын хэмжээнд хэчнээн хүнийг хамруулсан бэ?

-Нийгмийн даатгалын Үндэсний зөвлөлийн 2014 оны 17 дугаар тогтоолоор урамшууллын үзлэ-гийн журмыг баталсан. Эрүүл мэн дийн даатгалын шимтгэлээ тогтмол төлсөн, даатгалын сангаас сүүлийн гурван жил тус-ламж үйлчилгээ гаргуулаагүй даат гуулагч урамшууллын үзлэгт хам рагд ах эрхтэй болсон. Дээрх болзлыг ханга сан даатгуулагч бүр оношилгооны гурван багцаа ашиглан шинжилгээ хийлгэх боломжтой. Урамшуулалд хамрагдах даатгуулагчдадаа зориулаад 80 мянган төгрөгийн өртөг бүхий шин жил-гээний гурван багц гаргасан. Тухайл бал, ерөнхий багц, хавдрын багц, харшлын багц багтаж байна.

-Хэдэн эмнэлэг энэ төрлийн үзлэг, оношилгоо хийж байгаа вэ. Улсын хэмжээнд одоогоор хэчнээн хүн дээрх гурван төрлийн багцын үйлчилгээг авсан бэ?

-Иргэдэд урамшууллын тусламж, үйлчилгээг үзүүлэх 68 эрүүл мэн дийн байгууллага байгаа. Эмнэлгээ өөрөө сонгоод үзүүлэх эрх нь иргэн бүрт бий. Нийслэлд гэхэд улсын тав, хувийн 33 эмнэлэг иргэдэд үйлчилж байна. Өнгөрсөн есдүгээр сараас эхлэн хэрэгжсэн. Одоогоор улсын хэмжээнд 15 мянган хүн урамшууллын үзлэгт хамрагдсан байна. Нийслэлийн дүүргүүдээр нь ангилж үзэхэд, Чингэлтэйд 2860, Сонгинохайрханд 1700, Баянголд 2823, Хан-Уулд 1273, Баянзүрх дүүрэгт 1235, Сүхбаатарт 1171 иргэн урамшууллын үйлчилгээ авсан.

-Улсын хэмжээнд багцын үйлчилгээг авах эрх нь нээгдсэн хэчнээн хүн байна вэ?

-Улсын хэмжээнд энэ оны байдлаар 220 мянга гаруй хүн урамшууллын тусламж үйлчилгээнд хамрагдах эрхтэй байна.

-“Гурван жил эмнэлгийн үйлчилгээ аваагүй. Гэтэл Нийгмийн даатгалын вэб сайтад хандахаар эмнэлэгт хэвтсэн. Мөн эмчид үзүүлж, шинжилгээ хийлгэсэн байна” гэж шүүмжлэх иргэд олон байна. Энэ ямар учиртай юм бол?

-Урамшууллын тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх үйл ажил лагаа-ны хүрээнд даатгуулагч өө-рөө хөнд лөнгийн хяналт тавих боломж той. Программ хангамж ашиглаж хяналт тавих боломжийг бидний зүгээс бүрдүүлсэн. Даат-гуулагчдаас өргөдөл, гомдол ирж байна. Бид ч санал, гомдлыг барагдуулах тал дээр анхаарал хан дуулан ажилладаг. Даатгалаа төлөөгүй ах дүү, хамаатандаа өөрийн эрүүл мэндийн дэвтрийг ашиглуулах явдал иргэдийн дунд байдаг. Өөрөө эмнэлгийн үйлчилгээ аваагүй ч ахдаа ашиглуулсан тохиолдол гарсан. Тиймээс иргэд үүнд хариуцлагатай хандах хэрэгтэй гэдгийг хэлмээр байна.

С.Ичинхорлоо