Д.Жаргалсайхан: Цахилгаан автомашиныг гар утас шиг л цэнэглэнэ
- 2016-09-21
- Үнэн
- 0
“Айлаас эрэхээр авдраа уудал” гэдэг. Гадаадаас хэдэн арван сая төгрөгөөр Монголын эрс тэс цаг агаарт тохирохгүй автомашин, автобус худалдаж авахын оронд үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжээд дотоодын зах зээлээ хөгжүүлэх боломж бидэнд байна. Үндэсний аж үйлдвэрийн гүйцэтгэх захирал Д.Жаргалсайханаар ахлуулсан мэргэжилтнүүд цахилгаан автомашин бүтээжээ. Тэрбээр одоо автомашинаа туршин унаж хотын гудамжаар салхи татуулан явна.
-Та цахилгаан автомашинаа хэзээ бүтээсэн бэ?
-Би цахилгаан машины мэргэжилтэй хүн л дээ. Автобус, троллейбус, дуобус, монбус гээд олон машин хийсэн. Тэдгээрийн дүү болох цахилгаан машинаа хийгээд удаагүй байна. Дэлхий нийтэд цахилгаан машины хөгжлийн үе эхлэх хандлага оржээ. Үүнтэй монголчууд хөл нийлүүлэн алхаж байна. Энэ нь эдийн засгийн үр ашиг талаасаа боломжийн дүр зургийг харуулж байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, хямд өртгөөр цахилгаан машин хийх боломж харагдаж байна. Тухайлбал, ашиглалтын зардал энгийн унаанаас 5-8 дахин бага гэдэг утгаараа Улаанбаатар хотод ашигтай тээврийн хэрэгсэл гэж бодож байна. Дээр нь агаар бохирдуулахгүй, импортын шатахуун хэрэглэдэггүй, дотоодын эрчим хүчний салбараа дэмжиж худалдан авалт хийх зэрэг ашигтай тал олон. Моод Монголоор дуусдаггүй, Монголоос эхэлдэг технологийн шинэ цаг үеийг авчрахын тулд инженерүүд маань үлгэр дуурайлал болоод шинэ загваруудаа гаргаад явна.
-Автомашиныхаа загварыг гаргаад удаж байна уу?
-Дэлхий дээр машинууд үндсэн нэг загвартай байдгаас гадна 2-3 үндсэн зарчим баримталдаг. Аюулгүй ажиллагаагаа хэр хангадаг, салхины эсэргүүцлийн хүч, хүндийн төвийн шийдлүүд зэрэг техникийн тооцоололд үндэслэн автамашины загварыг гаргадаг. Цахилгаан машин дэлхий нийтэд өндөр хэрэглээнд орчихсон. Хэрэглээнээс харж байгаад хамгийн хямд, найдвартай, ашиглаж байгаа хөдөлгүүрийн хүчин чадал өндөр байх гэсэн үзүүлэлтээс үндэслэн ерөнхий дизайн зураглалаа гаргаж авдаг. Өөрөөр хэлбэл, автомашин нь явдаг байшин юм. Хүн байшин барихад яаж эхэлдэг, түүнтэй адилхан 5-6 компани хамтран машин бүтээдэг. Одоо бид цахилгаан машины анхны загвараа өвлийн улиралд туршихаар хүлээж байна. “Монголын цаг агаар, замын нөхцөлд тэсч гарсныг автомашин гэнэ” гэсэн онигоо дэлхий дээр байдаг. Хамгийн эрс тэс уур амьсгалтай, хамгийн хүйтэн хот бол Улаанбаатар. Тиймээс 400 вт-ын цахилгаан халаалтын системийг тавьчихсан байна. Одоо бидний тооцоолол амьдрал дээр биеллээ хэрхэн олохыг харах гэж байна. Үүний дараа зах зээлд нэвтрүүлж олон нийтийн хэрэглээнд гаргахаар төлөвлөсөн.
-Нэг цахилгаан машин хэдэн төгрөгт бүтэж байна вэ?
-Анхны юм болгон үнэтэй байдаг. Цахилгаан машиныг бид нэг газраас авчирч худалдаагүй. Үйлдвэрлэж байгаа гэдэг утгаараа судалгаа шинжилгээний ажлууд хийдэг. Цахилгаан машиныг олноор нь үйлдвэрлэвэл нэг бүрийн үнэ буурна шүү дээ. Энэ бол зах зээлийн хууль. Төр, засгийн үйлчилгээний автомашиныг цахилгаан машинаар сольчихвол төсвийн зардал багасна. Жишээ нь, Улаанбаатар хотод 163 автомашин дарга нарын хэрэгцээнд үйлчилж байна. Үүнд 560 сая төгрөгийн бензин зарцуулдаг. Үүний оронд 160 цахилгаан машин оруулчихвал ашиглалтын зардал нь 10 дахин багасна.
-Цахилгаан машины анхны загвар хоёр хүний суудалтай юм байна. Зорчигчийн суудлын тоог цаашид нэмэх боломжтой юу?
-Цахилгаан такси хийе гэж бодож байна. Ер нь янз бүрийн зориулалтаар хэдэн ч хүний суудалтай хийх бүрэн боломжтой. Хамгийн гол нь захиалагч юунд хэрэглэх гэж байгаагаас шалтгаална. Тиймээс бид цахилгаан машин авсан эхний 100 хүнд хоёр жилийн баталгаат засвар хийх хугацаа болон таван жилийн хугацаанд засварыг нь хариуцахаар төлөвлөөд байна. Эхний цахилгаан 100 автомашин инженерийн хайр халамжид байна гэсэн үг юм. Хамгийн гол нь цахилгаан автомашиныг одоогоор зөвхөн хот дотор ашиглах боломжтой гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. “Тоёота”-гийн хөгжлийн загвар шиг цахилгаан машиныг дагаж олон үйлдвэр хөгжинө, тэр хэрээр олон хүн ажил, орлоготой байна гэсэн үг. Бид япон, солонгосууд шиг хөгжихийг хүсч байгаа бол тэдний аж үйлдвэржилтийн хууль эрх зүйн орчинг бий болгох хэрэгтэй. Ийм боломжийг бүрдүүлээгүй учраас өнөөдөр бид халбага сэрээгээ ч өөрсдөө хийж чадахгүй байна. Үүний тулд тухайлбал, цахилгаан машин бүтээхэд орж байгаа техник хэрэгслийн татварыг тодорхой хугацаагаар тэглээд ижил төстэй бараа бүтээгдэхүүнийх нь гааль, НӨАТ-ыг багахан өндөр тавиад дотоодын үйлдвэрлэлээ хамгаалаад өгвөл энэ технологийг олон монгол залуу эзэмшинэ. “Хьюндай” компанид 100-гаад мянган хүн ажиллаж байна. Ер нь улсад томоохон технологийн хэдэн үйлдвэрлэл байх ёстой. Энэ асуудлыг гаргаж тавихын тулд сүүлийн 10 гаруй жил алдагдалд ороод хүндхэн зам туулаад явна. Тодорхой үр дүн гарах болов уу гэж найдаж байна.
-Цахилгаан машиныг цэнэглэх цэгийг хэрхэн байгуулах талаар төлөвлөгөө гаргасан уу?
-Яаж цэнэглэх вэ гээд сандрах зүйл байхгүй. Гар утас цэнэглэдэг шиг ажиллагаатай гэж ойлгох хэрэгтэй. 220 вольтод энгийн нэг залгуураар л цэнэглэнэ шүү дээ. Нэг аккумляторыг гурван жилийн хугацаанд цэнэглээд ашиглах боломжтой. Ерөөсөө л ашиглалтын зардал шатахуун хамгийн бага иддэг автомашинаас 5-8 дахин бага гээд л ойлгочиход болно. Үүнийг батлахын тулд би цахилгаан машинаа өнгөрсөн зунжингаа уналаа. Энэ хугацаанд 2500 км явсан байна.
-Одоо танаас өөр хүн цахилгаан машиныг унаж байгаа юу?
-Хүмүүс хэрэгцээндээ тохируулж загвараа гаргаад манай компанид хандаж эхэлж байна. Хамгийн гол нь эхлээд цахилгаан машины зургийг гаргах ёстой. Сайн бодож зураг гаргахад чадварлаг инженерүүд хэрэгтэй байдаг. Гэтэл Монголд ийм инженер цөөхөн байна. Ийм ажил хийдэг хүн дэлхийн хаана ч очсон 2500 ам.долларын цалин авна. Одоогоор бидэнд ажилчдадаа тийм хэмжээний цалин өгөх боломжгүй байна. Тиймээс дотоод нөөц бололцоогоо ашиглан ажиллаж байна.
-Ховор гээд байгаа энэ ажлын байрын хэрэгцээг хангах боловсон хүчнийг манай их, дээд сургуулиуд бэлтгэдэг үү?
-Их, дээд сургуулиудад техник, зохион бүтээлтийн программын хичээл заагаад эхэлчихсэн. Бид Төмөрлөг машин үйлдвэрлэлийн үндэсний холбооны шугамаар энэ чиглэлийн олимпиадыг гурван жил дараалан зохион байгуулахаас гадна сайн мэргэжилтэн бэлтгэх олон ажил зохион байгуулж байгаа. Монголчуудын давуу тал нь ямар ажлыг маш амархан сурдаг. Бид энэ чадвараа хэрэгтэй зах зээлд ашиглах хэрэгтэй.
-Монголын шилдэг инженеүүд гадаадад амжилттай ажиллаж байгаа сураг дуулддаг. Та тэдний нэгийг Монголд авчраад хамтран ажиллаж байгаа юм биш биз?
-Гуравдугаар курсээс нь эхлээд сургасан шавь нартайгаа ажиллаж байна. Гадаадад ажиллаж байгаа хүнийг урьж болно. Гэтэл тэд бидний жил авах цалинг сард авна гэж ярьдаг.
-Одоогийн хүчин чадлаар цахилгаан машиныг ямар хугацаанд үйлдвэрлэх боломжтой вэ?
-Захиалгаасаа хамаарна. Одоо байгаа ажиллах хүчний төвшинд нэг цахилгаан машиныг 14 хоногийн хугацаанд гаргана. Мэдээж 1000 машин захиалбал бид яаж ажиллахаа бодож эхэлнэ шүү дээ.
-Цахилгааныг машиныг бүтээхэд хэчнээн хүн ажиллаж байна вэ?
-Манай компани 88 ажилтантай байсан. Захиалга байхгүй учраас хүмүүсээ цомхотгосон. Яг өнөөдрийн байдлаар 10 гаруйхан хүнтэй л ажиллаж байна. Худалдан авагчгүй бизнесийн орчин бүрдээгүй, хууль эрхзүйн орчин байхгүй байна. Бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхээр Хятадаас хямд үнэтэй адилхан бараа оруулж ирээд биднийг бут цохидог. Тиймээс л дотоодын үйлдвэрүүдээ бие даагаад явах хүртэл нь дэмжээд өгөөч гэж хүсээд байгаа юм. 10 мянган хүний ажлын байр бий болгох боломжтой салбар бол энэ. Энгийн хийцтэй тоног төхөөрөмжөөс эхлээд машин механизмыг бид өөрсдөө хийх бүрэн боломжтой. Бас бид заавал бэлэн бүтээгдэхүүн экспортлох шаардлагагүй. Өөр олон боломж бий.
-Энэ тал дээр хамтарч ажиллахаар ирсэн хүн бий юү?
-Төр, засгийн төвшинд бидний хийж байгаа ажлыг ойлгож эхэлсэн болохоор нааштай хандаж байгаа хүн бий. 20 экоавтобусаа өгчихлөө, өчнөөн олон монбус, троллейбусаа борлуулчихлаа. Энэ бидний ажилд дэмжлэг болсон. Дээр нь төрөөс аж үйлдвэрийн талаар баримтлах бодлогын баримт бичгийг Улсын Их Хурлаас өнгөрсөн дөрвөн жилд гаргасан. Аж үйлдвэрийн яам ч байгуулсан. Энэ бол асар том давуу тал болж байгаа юм. Удаан л болохоос бидний ажил урагшилж байгаа шүү. Энэ ажлыг цааш нь Монгол Ардын Нам авч яваад хөгжүүлнэ гэж итгэж байна. Ардын намын мөрийн хөтөлбөрт 400 автобусыг дотоодын үйлдвэрээс авна гэж бичсэнийг би аваад хадгалчихсан байгаа. Энэ нь бидэнд итгэл найдвар төрүүлсэн. Дээр нь Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрийг сая баталлаа. Мөрийн хөтөлбөрийн үндсэн үйлдвэрлэл гэдэг дотор металлурги, металл хийц, тоног төхөөрөмж, угсралтын үйлдвэрийг дэмжинэ гээд оруулаад ирлээ. Энэ бүх сайхан мэдээ бидэнд итгэл найдвар өгч байна.
Бид яриагаа өндөрлүүлж “Экобус” компанийн зогсоол дээр очиход тэдний үйлдвэрлэсэн дунд оврын автобусуудыг байрлуулсан байв. Цэвэрхэн, тохилог, үзэмжтэй харагдах тэдгээр автобусыг аялал, жуулчлалын салбарт ашиглавал тохиромжтой бас хэмнэлттэй юм шиг санагдаж байсныг нуух юун. Д.Жаргалсайхан инженер хотын нийтийн тээврийн хөгжлийн талаар яриагүй ч хийхээр зорьж байгаа зүйл нь нүдний өмнө ил байлаа. Тэрбээр Улаанбаатарыг трамвайтай болгохоор зураг төслөө гаргажээ. Энэ мэт монгол инженерүүдийнхээ эхлүүлсэн ажлыг дэмжээд өгвөл Улаанбаатар утаагүй, эко хот болоход ойрхон байна.
Б.Сэлэнгэ
Сэтгэгдэл (190)
(46.161.9.51)
wh0cd1975776 site tamoxifen pills valtrex
(46.161.9.20)
wh0cd1902297 amitriptyline hydrochloride advair inhaler
(46.161.9.25)
wh0cd2049243 viagra
(46.161.9.20)
wh0cd1681854 vardenafil tablets lipitor abilify cost
(46.161.9.22)
wh0cd1094078 fluoxetine seroquel
(46.161.9.25)
wh0cd1828822 wellbutrin azithromycin 250 mg tablet
(46.161.9.51)
wh0cd65437 buy azithromycin advair
(46.161.9.23)
wh0cd579755 zithromax azithromycin for sale
(46.161.9.56)
payday loans online payday loans for bad credit
(46.161.9.23)
wh0cd506283 tretinoin cream buy retin a clindamycin
(46.161.9.22)
wh0cd1461461 neurontin
(46.161.9.22)
wh0cd359340 atenolol
(46.161.9.25)
wh0cd1020600 propecia
(46.161.9.23)
wh0cd138910 buy advair diskus
(46.161.9.22)
wh0cd800185 generic seroquel buy ventolin inhaler online vibramycin
(46.161.9.51)
buy cialis online
(46.161.9.23)
view homepage
(46.161.9.23)
buy cialis over the counter
(46.161.9.23)
Cialis Best Price
(46.161.9.51)
buy cialis online
(46.161.9.50)
more information
(46.161.9.50)
cialis 20mg online
(46.161.9.50)
more help
(46.161.9.51)
cialis price
(46.161.9.23)
buy cialis
(46.161.9.25)
cialis online
(46.161.9.25)
buy cialis
(46.161.9.25)
buy cialis online
(46.161.9.25)
CIALIS ONLINE
(46.161.9.20)
Cialis
(46.161.9.20)
Cialis Price
(46.161.9.22)
buy cialis over the counter
(46.161.9.20)
buy cialis online
(46.161.9.20)
continued
(46.161.9.22)
cialis online
(46.161.9.22)
cialis 5mg
(46.161.9.22)
cialis best price
(46.161.9.22)
wh0cd640539 levaquin
(46.161.9.22)
wh0cd493591 Phenergan Online
(46.161.9.50)
wh0cd333372 Buy Metformin citalopram 20mg levitra coupons
(46.161.9.22)
wh0cd550839 cheap zithromax Cost Of Cymbalta advair diskus
(46.161.9.50)
wh0cd406845 crestor generic click here sildenafil-citrate
(46.161.9.50)
wh0cd508940 buy lexapro online
(46.161.9.23)
wh0cd300908 sildenafil-citrate methylprednisolone colchicine probenecid brand name
(46.161.9.23)
wh0cd510729 augmentin medicine levitra 20mg
(46.161.9.50)
wh0cd684500 Generic Buspar
(46.161.9.50)
wh0cd170189 buy atarax
(46.161.9.23)
wh0cd290301 generic nexium
(46.161.9.22)
wh0cd138616 buy cytotec
(46.161.9.22)
wh0cd65141 Acomplia lipitor online buy sildalis
(46.161.9.23)
wh0cd696910 sildenafil nuerontin antabuse
(46.161.9.22)
wh0cd624311 Purchase Albuterol Inhaler
(46.161.9.50)
wh0cd831460 cost of cymbalta 30 mg tadalafil 40 mg
(46.161.9.23)
wh0cd612799 nexium 40mg propranolol tablets buy sildalis
(46.161.9.50)
wh0cd243670 Lisinopril Cost ACOMPLIA
(46.161.9.22)
wh0cd857129 order alli Bupropion SR
(46.161.9.22)
wh0cd914385 Buy Strattera buy robaxin online
(46.161.9.22)
wh0cd914378 albendazole buy elocon zetia
(46.161.9.50)
wh0cd843849 effexor pills EFFEXOR ONLINE CIALIS FOR SALE
(46.161.9.50)
wh0cd549947 generic cymbalta metformin er
(46.161.9.23)
wh0cd929738 generic motrin buy inderal clomid
(46.161.9.50)
wh0cd358155 clomid pills Augmentin 875 Mg
(46.161.9.22)
wh0cd869523 buy tamoxifen
(46.161.9.22)
wh0cd942989 celexa generic diclofenac 75mg
(46.161.9.50)
wh0cd827621 buy robaxin hydrochlorothiazide lisinopril medrol
(46.161.9.50)
wh0cd929731 valtrex phenergan zoloft without a prescription provera cialis tretinoin cream
(46.161.9.23)
wh0cd590964 benicar femcare amitriptyline elavil benicar hct coupons
(46.161.9.50)
wh0cd415403 home page buy clonidine
(46.161.9.22)
wh0cd134778 buy robaxin doxycycline buy triamterene
(46.161.9.50)
wh0cd929719 buy inderal buy dapoxetine
(46.161.9.50)
wh0cd562340 propecia witout prescription buy bentyl buy anafranil toradol generic atomoxetine buy phenergan fluoxetine
(46.161.9.22)
wh0cd926776 cheap avana online Buy Flagyl Online tetracycline generic
(46.161.9.50)
wh0cd811389 Buy Eurax
(46.161.9.22)
wh0cd530771 cheapest zoloft
(46.161.9.23)
wh0cd31801 generic retin a
(46.161.9.50)
wh0cd472640 atenolol 75 mg nimotop ilosone celebrex seroquel levitra sinequan 25 mg
(46.161.9.50)
wh0cd252219 Cephalexin Online fluconazole
(46.161.9.50)
wh0cd795158 buy yasmin birth control pills purchase prilosec
(46.161.9.50)
wh0cd207368 ventolin albuterol sildenafil india baclofen no prescription cialis 20
(46.161.9.50)
wh0cd897264 elimite online pharmacy
(46.161.9.50)
wh0cd897255 combivir dilantin iv to po conversion aciphex
(46.161.9.50)
wh0cd456413 deltasone generic suhagra clomid for sale
(46.161.9.23)
wh0cd852402 metformin 500 mg
(46.161.9.50)
wh0cd676830 vardenafil best price extra resources erythromycin tablets where to buy suhagra
(46.161.9.23)
wh0cd338087 buy furosemide Buy Erythromycin
(46.161.9.23)
wh0cd881035 cymbalta Generic Celexa lipitor 80mg
(46.161.9.23)
wh0cd587137 procardia bystolic hoodia gordonii extract keppra price hydrea trileptal cardizem
(46.161.9.50)
wh0cd881040 motilium no rx Lasix synthroid no rx online lasix
(46.161.9.50)
wh0cd485045 order elavil buy generic amoxicillin prednisone Ventolin Price
(46.161.9.23)
wh0cd542287 site here nexium with no prescription
(46.161.9.23)
wh0cd909646 azithromycin Colchicine Gout BUY PROPECIA Viagra Soft
(46.161.9.50)
wh0cd72813 tulasi plan b namenda symmetrel levothroid generic symmetrel
(46.161.9.22)
wh0cd881910 miralax dulcolax prep grifulvin v pristiq for depression buy precose rulide
(46.161.9.23)
wh0cd423958 advair diskus 50 bentyl price tretinoin cream 0.1
(46.161.9.50)
wh0cd321862 Doxycycline Price toradol for fever erythromycin online
(46.161.9.50)
wh0cd101435 azithromycin erythromycin retin-a
(46.161.9.50)
wh0cd27962 diflucan without prescription antibiotic zithromax sildenafil without prescription trazodone sildenafil with no prescription
(46.161.9.50)
wh0cd468811 Lasix Online bentyl 20 mg Amitriptyline 10 mg
(46.161.9.23)
wh0cd966893 wellbutrin without a prescription BUY VALTREX NORX
(46.161.9.50)
wh0cd101435 CLINDAMYCIN 300 MG
(46.161.9.50)
wh0cd27962 tulasi without prescription zestoretic generic floxin omnicef
(46.161.9.50)
wh0cd717847 avapro rhinocort aq chloroquine for malaria
(46.161.9.50)
wh0cd130057 mebendazole tablets strattera kamagra celebrex trilept*****
(46.161.9.50)
wh0cd893421 indocin pfizer lipitor elocon cream generic zoloft amitriptyline lipitor atarax for ic amitriptyline 25 mg
(46.161.9.22)
wh0cd469689 augmentin es 600 ventolin augmentin premarin vardenafil augmentin
(46.161.9.50)
wh0cd158683 viagra voucher cialis purchase abilify online
(46.161.9.50)
wh0cd334253 meloxicam cost
(46.161.9.50)
wh0cd232155 where can i buy vermox medication online seroquel xr 300 buy stromectol
(46.161.9.23)
wh0cd142450 dapoxetine mail order kamagra sildenafil Metformin 500 Mg
(46.161.9.50)
wh0cd803715 Generic Elocon
(46.161.9.50)
wh0cd628150 shallaki urispas pristiq cardizem cd minocycline for sinus infection meclizine hair loss cream online v-gel without prescription
(46.161.9.50)
wh0cd509823 acyclovir avodart lipitor generics solu medrol iv lasix for sale online provera 5 mg tenormin no prescription augmentin
(46.161.9.50)
wh0cd289398 buy tadalis albendazole neurontin bupropion hcl 100 mg vermox tablets sildenafil metformin provera
(46.161.9.50)
wh0cd215925 elimite cost buy zoloft colchicine lipitor medication buy adalat inderal generic tenormin antabuse no prescription
(46.161.9.22)
wh0cd571796 MEDROL PAK
(46.161.9.23)
wh0cd391493 clomiphene citrate AZITHROMYCIN PRICE COMPARE diflucan
(46.161.9.50)
wh0cd656772 toradol for migraine plavix 75 advair erythromycin anafranil cost cipro
(46.161.9.50)
wh0cd758870 imuran for myasthenia gravis chloramphenicol zyvox diabecon remeron 22.5mg generic lopid lioresal acai
(46.161.9.50)
wh0cd611926 desyrel 50 mg Motilium Tablets
(46.161.9.50)
wh0cd362875 provera baclofen clonidine cafergot & internet pharmacy buy cialis without a prescription sildenafil crestor buy propecia
(46.161.9.23)
wh0cd567063 hydrochlorothiazide 25mg Buy Prednisone Online